Idiomy

Na podstawie broszury: Edwarda Zysa „1001 idiomów niemiecko-polskich na 41 okazji” materiał opracowany przez p. M. Perlińskiego

Spis kategorii
[ Dummheit – głupota ] [ Klugheit, Informiertheit – mądrość i wiedza ] [ Erfolglosigkeit, Zwecklosigkeit – bezczelność, bezskuteczność, nonsens ] [ Erfolg, Sinn – sukces, sens celowość ] [ Tadel, Kritik, Zurechtweisung – Nagana, krytyka, karcenie ] [ Lob, Schmeichelei – Pochwała, pochlebstwo ] [ Angst – Strach ] [ Freude – Radość ] [ Armut, Not – Bieda, nędza ] [ Reichtum, Glückseligkeit – Bogactwo, szczęście ] [ Behinderung, Hundernisse – Przeszkody, utrudnienia ] [ Hilfe, Gefälligkeit – Pomoc, przysługa ] [ Zwang, Bedrängung – Przymus, opresja ] [ Freiheit – Wolność ] [ Untätigkeit, Faulheit – Bezczynność, lenistwo ] [ Tätigkeit, Fleiß – praca, piność ] [ Krankheit – Choroba ] [ Gesundheit – zdrowie ] [ Reden – Mówienie ] [ Schweigen – milczeć ] [ Offenheit, Enthüllen – otwartość ] [ Verschlossenheit, Verbergen – Skrytość ] [ Bewegung – Ruch ] [ Schlaf, Ruhe – Sen, spokój ] [ Ärger, Aufregung, Wut – Złość, zdenerwowanie, wściekłość ] [ Beherrschung – Opanowanie ] [ Sterben – Śmierć ] [ Geburt, Schwangerschaft – Narodziny, ciąża ] [ Töten, Selbstmord – Morderstwo, samobójstwo ] [ Verneinung – zaprzeczenie ] [ das Äußere – wygląd zewnętrzny ] [ Inneres, Charaktereigenschaften – cechy charakteru ] [ Hass – Nienawiść ] [ Liebe – Miłość ] [ Betrug, Täuschung, Lüge, Irrtum – Oszustwo, ułuda, kłamstwo, pomyłka ] [ Trunkenheit, Trunksucht – Upojenie, pijaństwo ] [ Verwunderung, Übereaschung – Zdziwienie, zaskoczenie ] [ langsam, lange – Powoli, długo ] [ kurz, schnell – Krótko, szybko ] [ Prügel – Bicie ]

Dummheit – głupota

1. nicht bis drei zählen können nie umieć zliczyć do trzech
2. das Pulver nicht erfunden haben nie wynaleźć prochu
3. einen begrenzten Horizont haben mieć wąskie horyzonty
4. ein Brett vor dem Kopf haben mieć klapy na oczach
5. schwer vom Begriff sein ciężko pojmować
6. schwer vom Kapee sein ciężko kapować
7. Stroh im Kopf haben mieć sieczkę w głowie
8. von allen guten Geistern verlassen sein być pozbawionym wszelkiego rozsądku
9. eine lange Leitung haben mieć spóźniony zapłon
10. nicht ganz bei Troste sein nie być przy zdrowych zmysłach
11. dumm wie Bohnenstroh sein głupi jak stołowe nogi
12. auf den Kopf gefallen sein upaść na głowę
13. dümmer, als die Polizei erlaubt głupszy niż ustawa przewiduje
14. einen hohlen Schädel haben mieć pustkę w głowie
15. Bahnhof \ Bratkartoffeln verstehen siedzieć jak na tureckim kazaniu
16. keinen (blassen) Dunst haben nie mieć zielonego pojęcia
17. die Weisheit nicht mit Löffeln gefressen haben być niezbyt mądrym
18. den Verstand verlieren stracić rozum
19. du bist wohl nicht recht bei Verstand\bei Trost być niespełna rozumu
20. im Oberstübchen nicht ganz richtig sein mieć nierówno pod sufitem
21. weder Witz noch Verstand haben nie mieć ani dowcipu ani rozumu
22. nicht alle Tassen im Schrank haben nie mieć wszystkich w domu
23. nicht alle Daten im Speicher haben brak piątej klepki
24. es im Kopf haben mieć coś z głową
25. bei jmdm. ist ein Rädchen \ Schräubchen \ eine Schraube locker szajba mu odbiła
26. einen Dachschaden haben mieć coś z głową
27. Tinte gesoffen haben najeść się szaleju
28. einen Stich haben palnąć głupstwo
29. einen Knall haben być postrzelonym
30. einen Klaps \ Hieb \ Sparren \ Piepmatz \ Vogel \ eine Macke \ Meise haben mieć bzika \ fioła \ fisia
31. einen kleinen Mann im Ohr haben mieć fisia
32. einen Hammer haben mieć kota
33. eine weiche Birne haben być kopniętym w mózg
34. du bist wohl mit dem Klammerbeutel gepudert Czyś ty się z głupim widział?
35. wie vom wilden Affen gebissen sein jak opętany
36. einen Jagdschein haben mieć żółte papiery
37. ein Kohlkopf sein głąb kapuściany
38. ein Holzkopf sein zakuta pała
39. dummes Zeug im Kopf haben mieć głupstwa w głowie
40. ein Schafskopf sein barania głowa
41. einen Kopfschuss haben być postrzelonym
42. von Tuten und Blasen keine Ahnung haben nie mieć o czymś zielonego pojęcia
43. eins mit dem Holzhammer gekriegt haben być stukniętym
44. langsam schalten wolno kontaktować
45. nicht recht bei Sinnen sein nie być przy zdrowych zmysłach
46. die Dummen werden nicht alle głupich nie sieją
47. aus Schilda stammen być z Ciemnogrodu
48. aus Dummsdorf sein być głupim
49. dummer August\ Peter\ Hans \ Jäckel głupi Jaś
50. dumme Gans głupia gęś
51. nicht weiter sehen als die Nase reicht nie widzieć dalej swego nosa

Klugheit, Informiertheit – mądrość i wiedza

1. Köpfchen haben mieć głowę na karku
2. ein heller Kopf sein \ helle sein mieć głowę nie od parady
3. vor Geist sprühen błyszczeć inteligencją
4 mit Geist und Witz inteligentnie i dowcipnie
5. das Herz auf dem rechten Fleck haben rozsądnie myśleć postępować
6. nicht von gestern sein być mądrym
7. ein pfiffiges Kerlchen sein być zmyślną bestią
8. nicht auf den Kopf gefallen sein nie być w ciemię bitym
9. ein findiger Kopf sein być pomysłowym
10. ein fähiger Kopf sein tęga głowa
11. in seinem Fach zu Hause dobrze się w czymś orientować
12. das Zeug zu etw. haben mieć żyłkę do czegoś
13. wissen, wo Barthel den Most holt wiedzieć, gdzie raki zimują
14. im Bilde sein mieć wyobrażenie
15. wissen, wie der Hase läuft być obeznanym w czymś
16. wissen, woher der Wind weht wiedzieć, skąd wiatr wieje
17. etw. in dem kleinen Finger haben mieć coś w małym palcu
18. auf dem Laufenden sein być z czymś na bieżąco \ trzymać rękę na pulsie
19. jmd. kann ein Lied von etw. singen znać coś śpiewająco
20. Bescheid wissen wyznawać się w czymś
21. gut beschlagen sein być obkutym
22. wissen, was gespielt wird wiedzieć, co jest grane
23. wissen, was die Glocke geschlagen hat wiedzieć, co jest grane
24. eine gute Nase für etw. haben mieć dobrego nosa
25. den Braten riechen wyczuć pismo nosem
26. Wind von etw. bekommen dostać o czymś informację

Erfolglosigkeit, Zwecklosigkeit – bezczelność, bezskuteczność, nonsens

1. in die Luft reden mówić na wiatr
2. gegen die Wand reden\sprechen mówić jak do ściany
3. in der Wüste predigen głos wołającego na puszczy
4. tauben Ohren predigen rzucać grochem o ścianę
5. mit leeren Händen dastehen odejść z pustymi rękami
6. mit langer Nase abziehen odejść z kwitkiem
7. einen Fleischergang tun czynić niepotrzebny wysiłek
8. auf Granit beißen napotkać na opór
9. das war ein Schlag ins Wasser cios w próżnię
10. das macht das Kraut nicht fett pomóc jak umierającemu kadzidło
11. da beißt die Maus keinen Faden ab nic się nie da zrobić
12. das ist nur ein Tropfen auf den heißen Stein to kropla w morzu
13. sich an etw. die Zähne ausbeißen połamać sobie na czymś zęby
14. jmd. hat auf Sand gebaut budować na piasku
15. etw. verläuft im Sande coś spełzło na niczym
16. den Zweck verfehlen mijać się z celem \chybić celu
17. auf keinen grünen Zweig kommen nie dojść do niczego
18. einen Korb bekommen dostać kosza
19. auf verlorenem Posten stehen stać na straconej pozycji
20. Schliff backen nie powieść się (z własnej winy)
21. jmdm. ist nicht zu raten und nicht zu helfen szkoda słów (nie można komuś pomóc)
22. bei jmdm. keinen Blumentopf gewinnen können nie nie wskórać
23. nicht zum Zuge kommen nie dojść do słowa \ ruchu
24. bei jmdm. ist Hopfen und Malz verloren szkoda czasu i atłasu
25. das fünfte Rad am Wagen sein być piątym kołem u wozu
26. Luftschlösser bauen budować zamki na lodzie
27. gegen Windmühlen kämpfen walczyć z wiatrakami
28. Wasser in den Rhein \ Brunnen schütten wozić wodę do studni
29. Eulen nach Athen tragen wozić drwa do lasu
30. einen Brunnen zudecken, wenn das Kind hineingefallen ist kopać studnię, gdy się pali
31. einen Mohren weißwaschen wollen trudzić się daremnie
32. mit dem Kopf durch die Wand wollen bić głową w mur \ Głową muru nie przebijesz.
33. weder Sinn noch Verstand haben bez składu i ładu
34. Wasser mit einem Sieb schöpfen czerpać wodę sitem
35. es war für die Katz psu na budę się nie zdało
36. Fiasko auf der ganzen Linie fiasko na całej linii
37. sich die Finger verbrennen poparzyć sobie palce \ sparzyć się
38. sich die Flügel verbrennen opalić sobie skrzydła
39. an einen toten Punkt gelangen utknąć w martwym punkcie
40. die Nadel im Heuhaufen suchen szukać igły w stogu siana
41. Danaidenfass praca / beczka Danaid
42. das ist reinste Sisyphusarbeit toż to syzyfowa praca

Erfolg, Sinn – sukces, sens celowość

1. ins Schwarze treffen trafić w dziesiątkę
2. den Vogel abschießen uzyskać najlepszy wynik
3. den Nagel auf den Kopf treffen trafić w sedno sprawy
4. Furore machen zrobić furorę
5. gewonnenes Spiel haben mieć wygrane
6. jmds. Weizen blüht uzyskiwać sukcesy \ mieć szczęście
7. jmdm. Hals- und Beinbruch wünschen życzyć komuś połamania
8. den gordischen Knoten durchhauen rozciąć węzeł gordyjski
9. auf fruchtbaren Boden fallen paść na urodzajną glebę
10. Hand und Fuß haben mieć ręce i nogi
11. alle Neune werfen \ schieben odnieść pełen sukces
12. es zu etw. bringen dojść do czegoś
13. jmds. Stern ist im Aufgehen czyjaś gwiazda wschodzi
14. jmds. Aktien steigen czyjeś akcje idą w górę
15. einen Triumph davontragen odnieść tryumf
16. auf seine Kosten kommen wyjść na swoje

Tadel, Kritik, Zurechtweisung – Nagana, krytyka, karcenie

1. mit jmdm. ein Hühnchen rupfen mieć z kimś na pieńku
2. mit jmdm. ein Sträußchen pflücken mieć z kimś na pieńku
3. mit jmdm. den Apfel zu schälen haben mieć z kimś na pieńku
4. mit jmdm. Deutsch reden rozmówić się z kimś
5. mit jmdm. ein Wörtchen reden mieć z kimś do pomówienia
6. jmdm. aufs Dach steigen nakrzyczeć na kogoś
7. jmdm. den Kopf zurechtrücken / -setzen przemówić komuś do rozsądku
8. jmdm. die Leviten lesen prawić morały
9. jmdm. eine Gardinenpredigt halten prawić komuś kazanie
10. jmdm. eine Standpauke halten dać reprymendę
11. jmdm. den Kopf waschen zmyć komuś głowę
12. jmdm. ein paar Takte erzählen powiedzieć coś komuś do słuchu
13. jmdm. einen Rüffel erteilen dać komu, burę
14. jmdm. den Marsch blasen zbesztać kogoś
15. jmdm. ein Licht aufstecken otworzyć komuś oczy
16. jmdm. eins auf den Hut geben dać komuś po głowie
17. jmdn. an den Pranger stellen postawić kogoś pod pręgierz
18. jmdn. zur Rede stellen pociągnąć kogoś do odpowiedzialności
19. jmdn. (tüchtig) ins Gebet nehmen dać komuś pater noster
20. jmdn. abkanzeln wyłajać kogoś
21. jmdm. zeigen, was eine Harke ist nauczyć kogoś rozumu
22. jmdn. zur Minna machen wziąć kogoś w obroty
23. über jmdn. den Stab brechen potępić kogoś
24. kein gutes Haar an jmdm. lassen nie zostawić na kimś suchej nitki
25. keinen guten Faden an jmdm. lassen nie zostawić na kimś suchej nitki
26. auf die Finger klopfen \ schlagen dać komuś po łapach
27. einen Anranzer bekommen dostać burę
28. mit jmdm. ein ernstes Wort reden rozmówić się z kimś
29. jmdn. in die Schranken weisen przywołać kogoś do porządku
30. jmdm. einen Denkzettel gehen dać komuś nauczkę, (żeby popamiętał)
31. mit dem Finger auf jmdn. zeigen wytykać kogoś palcami
32. jmdm. Bescheid sagen powiedzieć komuś parę słów prawdy
33. jmdn. Mores lehren nauczyć kogoś moresu
34. sich jmdn. kaufen dobrać się komuś do skóry
35. mit jmdm. Schlitten fahren zrugać kogoś
36. jmdn. in die Pfanne hauen zmieszać kogoś z błotem
37. jmdn. \ etw. in Bausch und Bogen verurteilen potępiać w czambuł
38. jmdm. ins Gewissen reden przemówić komuś do sumienia

Lob, Schmeichelei – Pochwała, pochlebstwo

1. jmdm. Honig um den Bart \ Mund \ ums Maul schmieren pochlebiać komuś
2. jmdm. nach dem Mund reden mówić po czyjejś myśli
3. jmdm. um den Bart gehen nadskakiwać komuś
4. jmdn. \ etw. in den Himmel heben pod niebiosa
5. über jmdn. \ etw. des Lobes voll sein nie mieć słów uznania
6. jmdn. \ etw. in den höchsten Tönen loben wyrażać się o czymś w superlatywach
7. jmdn. über den grünen Klee loben chwalić kogoś bardzo
8. Süßholz raspeln prawić komplementy
9. ein Loblied auf jmdn. \ etw. singen piać hymn pochwalny na czyjąś cześć
10. jmdm. auf die süße Tour kommen prawić komuś komplementy
11. sich bei jmdm. lieb Kind machen przymilać się do kogoś
12. etw. geht jmdm. glatt runter coś komuś pochlebia
13. jmdm. Weihrauch streuen kadzić komuś

Angst – Strach

1. vor Angst zittern drzeć ze strachu
2. vor Angst sterben umierać ze strachu
3. wie Espenlaub zittern drżeć jak osika
4. jmdm. ist heiß und kalt gorąco się komuś robi (ze strachu)
5. jmdm. rutscht \ fällt das Herz in die Hose serce uciekło komuś w pięty
6. vor jmdm. Gamaschen \ Manschetten haben bać się kogoś jak ognia
7. jmdm. Angst einjagen napędzić komuś stracha
8. jmdm. stehen die Haare zu Berge włosy stają mu dęba
9. jmdn. überläuft eine Gänsehaut ktoś dostaje gęsiej skórki
10. Dampf vor etw. kriegen mieć pietra
11. in die Knie gehen nogi się pod kimś uginają
12. sich in ein Mauseloch verkriechen schować się do mysiej dziury
13. zur Salzsäule erstarren osłupieć ze strachu
14. in tausend Ängsten schweben bać się okropnie
15. die Ohren anlegen położyć uszy po sobie
16. Blut und Wasser schwitzen oblać się zimnym potem
17. kalte Füße bekommen \ kriegen mieć stracha
18. in Angst und Sorge sein obawiać się
19. mit Zittern und Zagen z trwogą i drżeniem
20. mit Hangen und Bangen z duszą na ramieniu
21. angst und bange werden strach kogoś ogarnia
22. die Hosen (gestrichen) voll haben narobić w spodnie ze strachu
23. ein Angsthase \ Hasenfuß sein zajęcze serce
24. Lampenfieber haben mieć tremę
25. jmdn. ins Bockshorn jagen zapędzić kogoś w kozi róg
26. jmdm. läuft es kalt den Rücken her-, hinunter ciarki kogoś przechodzą
27. jmdm. sträuben sich die Haare włos się komuś jeży na głowie
28. jmdm. stehen die Haare zu Berge włos się jeży na głowie
29. sich wie der Teufel vor dem Weihwasser fürchten bać się jak diabeł święconej wody
30. jmdm. erstarrt das Blut in den Adern krew krzepnie w żyłach
31. etw. fährt jmdm. in die Knochen przeszywa strachem do szpiku kości

Freude – Radość

1. jmdm. hängt der Himmel voller Geigen być w różowym nastroju
2. jmdm. hüpft das Herz vor Freude serce skacze komuś z radości
3. jmds. Herz schlägt höher serce bije szybciej (z radości)
4. da lacht einem das Herz im Leibe aż się serce śmieje
5. es herrscht Glück und Freude panuje szczęście i radość
6. sich freuen wie ein Schneekönig cieszyć się jak dziecko
7. etw. mit Lust und Liebe machen robić coś z sercem
8. an etw. Lust und Freude haben mieć zadowolenie z czegoś
9. außer Rand und Band sein nie posiadać się z radości
10. ganz aus dem Häuschen sein być upojonym radością
11. einen Luftsprung machen (vor Freude) podskoczyć z radości
12. an die Decke springen (vor Freude) wyskoczyć pod sufit z radości

Armut, Not – Bieda, nędza

1. auf dem Trockenen sitzen nie mieć grosza przy duszy
2. mager \ knapp bei Kasse sein mieć pustki w kasie
3. bei jmdm. ist Ebbe pustki w sakiewce
4. arm wie eine Kirchenmaus sein biedny jak mysz kościelna
5. nicht das Salz zum Brot haben nie mieć co do garnka włożyć
6. am Hungertuch nagen przymierać głodem
7. am Bettelstab gehen zejść na dziady \ pójść na żebry
8. den Gürtel enger schnallen zaciskać pasa
9. auf dem Pfropfen sitzen nie mieć więcej pieniędzy
10. an Dalles leiden klepać biedę
11. sein Dasein fristen biedować
12. nicht mit Glücksgütern gesegnet sein nie opływać w bogactwa
13. sich etw. vom Munde absparen odejmować sobie od ust
14. den Futterkorb höher hängen müssen gonić resztkami
15. keinen roten Heller haben nie mieć złamanego szeląga
16. kein ganzes Hemd mehr auf dem Leibe haben nie mieć całej koszuli na grzbiecie
17. nicht auf Rosen gebettet sein nie mieć życia usłanego różami
18. jmdm. steht das Wasser bis zum Halse tonąć w długach
19. in Not und Sorge leben żyć w biedzie i w nędzy
20. Hunger und Kummer leiden znosić głód i niedostatek
21. arm am Beutel sein pustki w sakiewce
22. auf dem letzten Loch pfeifen gonić ostatkami
23. tief in der Kreide sitzen tkwić po uszy w długach
24. es fehlt an allen Ecken und Enden nie móc końca z końcem powiązać
25. Kohldampf schieben głodować
26. bei jmdm. ist Schmalhans Küchenmeister nie przelewa się
27. armer Schlucker biedaczysko
28. ein mageres Jahr chudy rok
29. keine großen Sprünge machen können nie móc sobie na wiele pozwolić

Reichtum, Glückseligkeit – Bogactwo, szczęście

1. Geld wie Heu haben mieć pieniędzy jak lodu
2. bei Gelde sein \ gut bei Kasse sein być przy forsie
3. im Gelde \ Fett schwimmen opływać w dostatki
4. in Glück und Wohlstand leben żyć w dostatku
5. in Saus und Braus leben używać w pełni uciech życia
6. auf großem Fuß leben żyć na wielką stopę
7. etw. in Hülle und Fülle haben mieć pod dostatkiem
8. wie Gott in Frankreich leben jak u Pana Boga za piecem
9. wie die Made im Speck leben jak pączek w maśle
10. den Himmel auf Erden haben mieć raj na ziemi
11. sich wie im (siebenten) Himmel fühlen czuć się jak w siódmym niebie
12. unter einem glücklichen Stern geboren sein urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą
13. das große Los gezogen haben wygrać los na loterii
14. Fortuna lächelt jmdm. szczęście się do kogoś uśmiecha
15. ein Glückskind (Glückspilz) \ Sonntagskind sein być szczęściarzem
16. eine glückliche Hand haben mieć szczęśliwą rękę

Behinderung, Hundernisse – Przeszkody, utrudnienia

1. jmdm. ein Bein stellen podstawić komuś nogę
2. jmdm. Knüppel zwischen die Beine werfen rzucać kłody pod nogi
3. jmdm. Steine in den Weg legen rzucać komuś kamienie pod nogi
4. jmdm. den Fahrplan \ das Rezept \ das Konzept verderben pomieszać komuś szyki
5. jmdm. einen Strich durch die Rechnung machen pokrzyżować plany
6. jmdm. die Suppe versalzen pokrzyżować zamiary
7. jmdm. das Wasser abgraben udaremnić czyjeś plany \ odciąć od czegoś
8. jmdm. das Handwerk legen ukrócić czyjś proceder
9. einen Hemmschuh anlegen hamować coś
10. einer Sache einen Riegel vorschieben położyć tamę czemuś
11. den ganzen Betrieb aufhalten nie dopuścić do czegoś
12. jmdm. in die Parade fahren wejść komuś w paradę
13. jmdm. ins Gehege \ in die Quere kommen wejść komuś w drogę
14. jmdm. im Wege stehen stać komuś na drodze
15. jmdm. eine Falle stellen zastawiać na kogoś pułapkę
16. jmdm. eine Grube graben kopać pod kimś dołki
17. jmdm. etw. ans Bein binden być kulą u nogi
18. jmdm. die Flügel beschneiden podciąć komuś skrzydła
19. jmdm. den Wind aus den Segeln nehmen pozbawić kogoś argumentów
20. jmdm. den Weg versperren zamknąć komuś drogę
21. jmdm. die Tour vermasseln pokrzyżować czyjeś szyki
22. jmdm. die Rückkehr abschneiden odciąć komuś odwrót
23. Sand ins Getriebe streuen sypać piasek w tryby
24. jmdm. ins Handwerk pfuschen mieszać się w sprawy innego zawodu

Hilfe, Gefälligkeit – Pomoc, przysługa

1. jmdm. unter die Arme greifen wyciągnąć pomocną dłoń
2. (selbst mit) Hand anlegen pomóc przy pracy
3. jmdm. in die Hände arbeiten wspomagać kogoś
4. jmdm. zur Hand gehen pójść komuś na rękę
5. jmdm. den Weg ebnen utorować komuś drogę
6. jmdm. auf die Beine helfen postawić kogoś na nogi
7. jmdm. über den Berg helfen wspomóc kogoś w potrzebie
8. jmdm. einen Dienst erweisen wyświadczyć komuś przysługę
9. eine Lanze für jmdn. \ etw. brechen kruszyć kopię o kogoś \ coś
10. jmdn. aus der Gosse ziehen wyciągnąć z rynsztoka
11. jmdm. die Stange halten trzymać czyjąś stronę
12. für jmdn. Partei ergreifen trzymać czyjąś stronę
13. für jmdn. durchs Feuer gehen pójść za kimś w ogień
14. für jmdn. die Hand ins Feuer legen dać sobie rękę uciąć za kogoś
15. sich für jmdn. ins Mittel legen wstawić się za kimś
16. jmdm. den Rücken decken \ frei halten zabezpieczać (komuś) tyły
17. jmdm. mit Rat und Tat beistehen wspierać kogoś słowem i czynem
18. jmdm. die Sterne vom Himmel holen dać komuś gwiazdkę z nieba \ przychylić niebiosa
19. jmdm. jeden Wunsch von den Augen ablesen czytać każde życzenie z oczu
20. jmdm. goldene Brücken bauen pomagać komuś wspaniałomyślnie
21. jmds. rechte Hand sein być prawą ręką
22. das Herz auf dem rechten Fleck haben być gotowym do pomocy
23. ein gutes Wort für jmdn. einlegen wstawić się za kimś dobrym słowem

Zwang, Bedrängung – Przymus, opresja

1. jmdn. im Zaum halten trzymać kogoś w ryzach
2. jmdn. in Zucht halten trzymać kogoś w karbach
3. jmdn. in Schach halten trzymać kogoś w szachu
4. jmdn. an die Kandare nehmen wziąć w cugle
5. jmdn. unter Druck setzen wywierać na kogoś nacisk
6. jmdn. im Griff \ in der Hand haben mieć kogoś w garści
7. jmdn. an die Wand drücken przycisnąć kogoś do muru
8. jmdm. den Mund stopfen zamknąć komuś usta
9. jmdn. kurzhalten trzymać kogoś krótko
10. jmdm. die Pistole auf die Brust setzen przystawić komuś broń do skroni
11. jmdm. das Messer an die Kehle setzen mieć nóż na gardle \ przystawić komuś nóż do gardła
12. jmdn. am Gängelband halten \ haben \ führen wodzić kogoś na pasku
13. jmdn. in der Gewalt haben mieć kogoś w swojej mocy
14. jmdm. seine Meinung aufdrängen narzucić komuś swoje zdanie
15. jmdm. ein Joch auferlegen nałożyć komuś jarzmo
16. jmdm. Handschellen anlegen założyć komuś kajdanki
17. jmdn. dingfest machen aresztować kogoś
18. jmdn. ins Bockshorn jagen zapędzić kogoś w kozi róg
19. jmdm. auf dem Leder knien \ der Seele \ den Nähten naciskać na kogoś
20. jmdm. im Nacken \ auf der Pelle sitzen siedzieć komuś na karku
21. in den sauren Apfel beißen müssen musieć wykonać niewdzięczne zadanie
22. die Suppe auslöffeln müssen, die man sich eingebrockt hat pić piwo, którego się sobie nawarzyło

Freiheit – Wolność

1. frei wie ein Vogel wolny jak ptak
2. jmdm. freie Hand lassen dać komuś wolną rękę
3. auf freiem Fuß na wolnej stopie \ z wolnej stopy
4. einer Sache freien Lauf lassen nie stać na drodze \ dać odpust
5. aller Pflichten ledig sein wolny od wszelkich obowiązków
6. jmdn. auf freien Fuß setzen puścić na wolność
7. den Rücken frei haben mieć wolną rękę
8. Freiheit des Geistes swoboda ducha
9. jmdn. schalten und walten lassen pozwolić się komuś rządzić \ gospodarzyć po swojemu
10. aus freien Stücken z własnej woli

Untätigkeit, Faulheit – Bezczynność, lenistwo

1. (sich) auf seinen Lorbeeren ausruhen spocząć na laurach
2. sich kein Bein ausreißen niezbyt się wysilać
3. die Hände in den Schoß legen siedzieć bezczynnie
4. die Beine \ Füße unter den Tisch st(r)ecken być na czyimś utrzymaniu
5. Däumchen drehen zbijać bąki
6. auf der faulen Haut liegen leżeć do góry brzuchem
7. auf der Bärenhaut liegen leżeć do góry brzuchem \leżeć bykiem
8. eine ruhige Kugel schieben nie przemęczać się zbytnio
9. blaumachen bumelować
10. keinen Finger krumm machen \ rühren nie kiwnąć \ ruszyć palcem
11. faul wie die Sünde \ Pest sein leniwy jak pies
12. ein Faulpelz sein być próżniakiem
13. Maulaffen feilhalten gapić się bezczynnie
14. vor Faulheit stinken śmierdzący leń
15. keinen Strich getan haben nie skreślić słowa
16. etw. auf die lange Bank schieben zwlekać z czymś
17. etw. an den Nagel hängen zawiesić coś na kołku
18. dem lieben Gott den Tag stehlen obijać się cały boży dzień
19. mit verschränkten Armen dasitzen siedzieć z założonymi rękami

Tätigkeit, Fleiß – praca, piność

1. die Ärmel hochkrempeln zakasać rękawy
2. alle Hände voll zu tun haben mieć pełne ręce roboty
3. bis über den Kopf in Arbeit stecken tkwić po uszy w pracy
4. tüchtig ins Zeug \ Geschirr gehen zabrać się z zapałem do pracy
5. sich in die Riemen legen zabrać się do dzieła
6. mit Dampf arbeiten pracować pełną parą
7. ganze Arbeit geleistet haben wykonać całą pracę
8. arbeiten, bis dass die Schwarte kracht pracować, aż skóra trzeszczy
9. Raubbau mit seinen Kräften treiben nie szczędzić sił
10. was das Zeug hält co sił
11. Hand in Hand arbeiten pracować ręka w rękę
12. im Schweiße seines Angesichts w pocie czoła
13. nicht ruhen und nicht rasten, bis … nie spocząć, dopóki …
14. ohne Rast und Ruh’ bez odpoczynku
15. sich auf den Hosenboden setzen przysiąść fałdów
16. das beste Pferd im Stall sein być najlepszym pracownikiem
17. fleißig wie eine Ameise \ Biene sein pracowity jak mrówka \ pszczoła
18. auf Teufel komm raus (schuften) na siłę \ jak dziki osioł (pracować)
19. jmdm. raucht der Kopf komuś puchnie głowa
20. arbeiten wie ein Pferd harować jak koń
21. mit Hochdruck arbeiten pracować na pełnych obrotach
22. für zwei arbeiten pracować za dwóch
23. nach Leibeskräften ze wszech sił
24. auf Draht sein stanąć na wysokości zadania
25. außer Atem sein brak komuś tchu
26. (fleißig) die Hände regen \ rühren robota pali się w rękach

Krankheit – Choroba

1. nicht ganz auf der Höhe sein być w niedyspozycji
2. nicht im Schuss sein nie być w dobrym stanie zdrowia
3. sich den Rest holen doprawić się
4. sich wie gerädert fühlen czuć się jak połamany
5. sich vor Schmerzen krümmen skręcać się z bólu
6. die Engel singen hören odczuwać silny ból \ aż mu się gwiazdy pokazały
7. sich hundeelend \ hundsmiserabel fühlen czuć się podle
8. keine Kraft in den Knochen haben nie czuć sił w kościach
9. sich kaum noch auf den Beinen halten können nie móc się utrzymać na nogach
10. etw. sitzt (steckt) jmdm. in den Knochen ból chodzi po kościach \ łamie kogoś w kościach
11. auf der Nase \ Plauze \ Schnauze liegen (derb) być chorym \ padać na pysk (z przemęczenia)
12. ans Bett gefesselt sein być przykutym do łóżka
13. das Bett hüten leżeć w łóżku (chorować)
14. im Sterben liegen być umierającym
15. in den letzten Zügen liegen być umierającym \ ostatnie tchnienia
16. auf dem Sterbebett na łożu śmierci
17. mit dem Tode ringen walczyć ze śmiercią
18. mit einem Bein \ Fuß im Grabe stehen być jedną nogą na drugim świecie / stać jedną nogą w grobie
19. es auf der Lunge haben mieć coś z płucami
20. englische Krankheit choroba angielska \ krzywica

Gesundheit – zdrowie

1. gesund wie ein Fisch im Wasser zdrów jak ryba
2. auf dem Damm \ Posten \ fit sein być zdrowym
3. (gut) in Form sein być w dobrej formie
4. sich guter Gesundheit erfreuen cieszyć się dobrym zdrowiem
5. vor Gesundheit strotzen tryskać zdrowiem
6. eine Pferdegesundheit haben mieć końskie zdrowie
7. eine Bärennatur haben mieć żelazne zdrowie
8. wieder auf die Beine kommen stanąć na nogi
9. sich wie neugeboren fühlen czuć się jak nowo narodzony
10. sich gut halten trzymać się dobrze

Reden – Mówienie

1. ohne Punkt und Komma reden mówić bez przestanku
2. wie ein Wasserfall reden mówić bez końca
3. wie aufgezogen reden mówić jak katarynka / jak nakręcony
4. sich die Kehle \ Lunge aus dem Halse \ Leibe schreien wypluwać sobie płuca
5. eine dicke \ große Lippe riskieren być napastliwym w słowach
6. sich die Zunge brechen \ radebrechen łamać sobie język \ mówić łamanym językiem
7. einen flüssigen Stil haben mieć potoczysty styl
8. eine spitze Zunge haben mieć cięty język
9. einen großen Mund \ eine große Klappe \ Schnauze haben (derb) mieć niewyparzoną gębę
10. das große Wort führen używać wielkich słów
11. den Mund aufmachen \ auftun otworzyć usta
12. den Mund voll nehmen przesadzać, wychwalać
13. reden, wie einem der Schnabel gewachsen ist walić prosto z mostu
14. jmdm. Löcher \ ein Loch in den Bauch reden \ fragen wiercić komuś dziurę w brzuchu
15. über etw. lang und breit reden opowiadać długo i szeroko
16. sich kurz fassen mówić zwięźle
17. kurz und bündig krótko i zwięźle
18. den Mund \ das Maul aufreißen wydzierać się
19. sich den Mund fusselig reden strzępić język
20. etw. ist in aller Munde jest na ustach wszystkich
21. etw. geht von Mund zu Mund przechodzi z ust do ust
22. jmdm. das Wort aus dem Mund nehmen wyjąć (coś komuś) z ust
23. jmdm. ins Wort fallen wpaść komuś w słowo
24. leeres Stroh dreschen pleść koszałki opałki
25. wie ein Buch reden mówić potoczyście \ jak z książki
26. sich die Köpfe heiß reden zacietrzewić się w dyskusji
27. eine Schnattergans sein mleć ozorem
28. jedes Wort auf die Goldwaage legen ważyć każde słowo
29. etw. in seinen Bart (hinein) brummen \ murmeln mruczeć coś pod nosem
30. aus dem Stegreif reden z marszu (bez przygotowania)
31. mit Händen und Füßen reden nagadać się, że aż ręce bolą \ mówić na migi

schweigen – milczeć

1. wie ein Grab schweigen milczeć jak grób
2. in sieben Sprachen schweigen zamykać usta na siedem pieczęci milczenia
3. stumm wie ein Fisch sein milczeć jak ryba
4. ein Schloss vor dem Mund haben milczeć jak zaklęty
5. reinen Mund halten trzymać język za zębami
6. den Mund \ Schnabel \ Klappe \ Rand \ Maul \ Schnauze \ Fresse halten zamknąć gębę \ dziób \ pysk \ mordę \ jadaczkę
7. kein (nicht ein) Sterbenswort sagen nie szepnąć ani słowa
8. kein Wort über etw. verlieren nie odezwać się ani słowem \ skwitować milczeniem
9. sich in Schweigen hüllen zachować milczenie
10. Sendepause haben milczeć \ przestać nadawać
11. etw. nicht über die Lippen bringen nie móc wykrztusić słowa \ to nie przejdzie mi przez usta
12. sich auf die Zunge beißen ugryźć się w język
13. nicht viel \ viele Worte machen bez zbędnych słów
14. keinen Pieps sagen nie pisnąć słówka
15. weder Gicks noch Gacks sagen ani be, ani me
16. etw. mit keiner Silbe verraten \ erwähnen nie wspomnieć ani słówkiem
17. die Zunge im Zaum halten trzymać język na wodzy
18. sich lieber die Zunge abbeißen lepiej sobie odgryźć język
19. keinen Ton herausbringen nie wydobyć z siebie głosu

Offenheit, Enthüllen – otwartość

1. das Herz auf der Zunge haben \ tragen mieć serce na dłoni
2. frei von der Leber weg sprechen \ reden mówić, co komu leży na wątrobie
3. aus seinem Herzen keine Mördergrube machen mówić prawdę bez ogródek \ nie dusić w sobie
4. kein Blatt vor den Mund nehmen nie owijać w bawełnę
5. jmdm. sein Herz ausschütten otworzyć przed kimś serce
6. jmdm. reinen Wein einschenken powiedzieć komuś szczerą prawdę
7. mit jmdm. Deutsch reden powiedzieć prosto w oczy
8. jmdm. etw. an den Kopf werfen wygarnąć komuś całą prawdę
9. jmdm. etw. ins Gesicht sagen powiedzieć prosto w oczy
10. jmdm. etw. auf den Kopf zusagen cisnąć prawdą w twarz
11. die Karten aufdecken odkryć karty
12. mit offenen Karten spielen grać w otwarte karty
13. mit offenem Visier kämpfen walczyć z otwartą przyłbicą
14. seinem Herzen Luft machen powiedzieć, co komu leży na sercu
15. nicht an Herzdrücken sterben powiedzieć, co komuś leży na sercu
16. das Kind beim rechten Namen nennen nazywać rzeczy po imieniu
17. mit etw. nicht hinter dem Berg halten nie kryć się z czymś
18. jmdm. ein Licht aufstecken wyświetlić komuś coś
19. Farbe bekennen wyjawić swoje zdanie
20. etw. frank und frei bekennen wyznać otwarcie
21. Hand aufs Herz z ręką na sercu
22. die nackte Wahrheit naga prawda
23. vor aller Welt przed całym światem
24. sein wahres Gesicht zeigen odsłonić prawdziwe oblicze
25. die Maske fallen lassen zdjąć maskę
26. jmdm. die Augen öffnen otworzyć komuś oczy
27. jmdm. den Star stecken zdjąć komuś bielmo z oczu
28. die Katze aus dem Sack lassen wyjawić tajemnicę
29. ohne alle Umschweife bez ogródek
30. das pfeifen schon die Spatzen von den Dächern o tym już wróble na dachu ćwierkają

Verschlossenheit, Verbergen – Skrytość

1. verschlossen sein być zamkniętym w sobie
2. nicht aus sich herausgehen nie zdradzać się z uczuciami
3. sich nicht in die Karten sehen \ gucken lassen nie odkrywać kart
4. vor jmdm. sein Herz verschließen zamknąć przed kimś swe serce
5. jmds. Wort abkaufen müssen wyciągać każde słowo
6. jmdm. etw. durch die Blume sagen dawać delikatnie do zrozumienia
7. sein Licht unter den Scheffel stellen kryć się ze swoją wiedzą \ umiejętnościami
8. wie Nacht und Nebel pod osłoną nocy
9. unter vier Augen w cztery oczy
10. in aller Heimlichkeit skrycie
11. ein Rührmichnichtan sein być niedotykalskim
12. unter den Teppich kehren usunąć coś z pola widzenia
13. mit dem Mantel der Verschwiegenheit zudecken pokryć milczeniem
14. einen Schleier über etw. breiten otoczyć coś tajemnic

Bewegung – Ruch

1. sich auf den Weg machen wybierać się w drogę
2. sich auf die Beine \ Socken \ Strümpfe machen komu w drogę, temu czas \ wyjść
3. sich aus dem Staub(e) machen udać się w drogę \ wyjść
4. die Beine unter die Arme nehmen wziąć nogi za pas
5. die Beine in die Hand nehmen wziąć nogi za pas
6. das Weite suchen pójść w siną dal
7. sich englisch empfehlen wynieść się po angielsku \ bez słowa
8. sang- und klanglos verschwinden wymknąć się cichem
9. auf Zehenspitzen gehen chodzić na paluszkach
10. den Abflug \ die Fliege \ Mücke machen ulotnić się
11. die Kurve kratzen dać drapaka
12. Fersengeld geben pokazać pięty
13. das Hasenpanier ergreifen zrejterować \ uciec w popłochu
14. durch die Lappen gehen wymknąć się z rąk
15. Reißaus nehmen dać dyla
16. sein Heil in der Flucht suchen ratować się ucieczką
17. Leine ziehen zwiać
18. wie ein Irrer \ die Irren rennen biegać jak szalony
19. wie ein Pfeil davoneilen pomknąć jak strzała
20. wie eine Rakete absausen wystrzelić jak rakieta
21. ausreißen wie Schafleder wyrywać się aż się kurzy
22. zu Fuß pieszo
23. auf Schusters Rappen pieszo
24. auf allen Vieren na czworakach
25. wie der Storch im Salat gehen chodzić jak bocian na szczudłach
26. im Gänsemarsch gehen iść gęsiego
27. im Laufschritt marsch biegiem marsz
28. im Schweinsgalopp świńskim truchtem
29. wie eine Ente watscheln kaczy chód / chodzić jak kaczka
30. gehen als hätte man einen Besenstil verschluckt iść jakby kij połknął
31. jmdm. wie ein Schatten folgen chodzić za kimś jak cień
32. einen Abstecher machen zrobić mały wypad
33. etw. in Gang setzen puścić w ruch
34. der Stein kommt ins Rollen sprawa rusza z miejsca
35. sich die Füße \ Beine \ Hacken nach etw. ablaufen uchodzić sobie nogi do kolan (za czymś)
36. sich die Schuhsohlen nach etwas ablaufen zdzierać nogi
37. sich die Beine vertreten rozprostować nogi
38. jmdm. Beine machen popędzić kogoś \pogonić komuś kota
39. Schritt für Schritt krok za krokiem
40. Arm in Arm gehen iść ramię w ramię
41. von Ort zu Ort z miejsca na miejsce
42. Kopf an Kopf rennen iść łeb w łeb
43. hin und her tam i z powrotem
44. hin und zurück tam i z powrotem
45. auf und ab tam i z powrotem
46. das Kommen und Gehen ruch tam i z powrotem
47. kreuz und quer wzdłuż i wszerz
48. feldein, feldaus na przełaj
49. durch Wald und Feld \ Flur gehen przez pola i lasy
50. über Wald und Stein przez góry i lasy
51. auf den Beinen sein być na nogach
52. auf Achse sein być w rozjazdach
53. gut zu Fuß sein być dobrym piechurem

Schlaf, Ruhe – Sen, spokój

1. wie ein Toter \ Murmeltier \ Stein \ Sack \ Ratz schlafen spać jak zabity \ suseł \ kamiennym snem
2. den Schlaf des Gerechten schlafen spać snem sprawiedliwego
3. in Morpheus’ Armen liegen \ ruhen spoczywać w objęciach Morfeusza
4. in die Federn \ Klappe \ Falle gehen wskoczyć do łóżka
5. in die Heia gehen pójść do łóżeczka
6. ein Nickerchen machen uciąć sobie drzemkę
7. sich aufs Ohr legen przyłożyć głowę do poduszki
8. sich zur Ruhe begeben udać się na spoczynek
9. sich von innen begucken spać
10. an der Matratze horchen spać
11. einen einziehen spać (chrapać)
12. süß und seelig schlafen spać słodko
13. mucksmäuschenstill sein cisza jak makiem zasiał
14. totenstill sein cicho jak w groble
15. so still, dass man eine Stecknadel fallen hören konnte cicho, że słychać brzęczenie muchy
16. kein Lüftchen rührt sich nie ma ani wietrzyka

Ärger, Aufregung, Wut – Złość, zdenerwowanie, wściekłość

1. die Nerven verlieren tracić nerwy
2. ganz aus dem Häuschen sein wychodzić z siebie
3. in Harnisch geraten rozzłościć się
4. in Fahrt sein być oburzonym \ wściekłym
5. sich grün und blau \ gelb ärgern zzielenieć ze złości
6. sich schwarz ärgern zsinieć ze złości
7. sich die Krätze an den Hals ärgern złościć się
8. rot sehen krew napływa komuś do twarzy
9. rot vor Wut sein być czerwonym ze wściekłości
10. Wut im Bauch haben wściekać się ze złości
11. jmdm. kommt die Galle hoch złość \ żółć zalewa kogoś
12. jmdm. geht der Hut hoch wściekłość kogoś ogarnia
13. jmdm. platzt der Kragen pękać ze złości
14. jmdm. schwillt der Kamm złość w kimś się zbiera
15. jmdm. reißt die Geduld kończy się czyjaś cierpliwość
16. jmdm. ist eine Laus über die Leber gelaufen giez kogoś uciął \osa kogoś ukąsiła
17. Gift und Galle spucken pienić się ze złości \ ziać złością
18. auf dem Siedepunkt sein złość w kimś wrze
19. auf achtzig sein złość gotuje się w kimś
20. in die Luft gehen wybuchnąć ze złości
21. mit den Zähnen knirschen zgrzytać zębami
22. etw. geht jmdm. unter die Haut coś dotyka kogoś do żywego
23. es ist, um auf die Bäume zu klettern wściec by się można
24. es ist, um an den Wänden hochzugehen \ die Wände hochgehen wściec by się można
25. das ist zum Verrücktwerden \ Mäusemelken oszaleć można
26. jmdn. zur Weißglut bringen doprowadzić kogoś do białej gorączki
27. jmdn. auf die Palme \ auf den Baum \ in Fahrt bringen doprowadzić kogoś do złości
28. jmdm. eine Schur antun napsuć komuś nerwów
29. jmdn. bis aufs Blut ärgern dopiec komuś do żywego
30. jmdn. aus den Gleichgewicht bringen wyprowadzić kogoś z równowagi
31. jmdn. in Atem halten trzymać kogoś w napięciu
32. böses Blut machen psuć (komuś) krew
33. ein rotes Tuch czerwona płachta (na byka)
34. etw. geht jmdm. auf die Nerven / auf den Wecker działać komuś na nerwy
35. Öl ins Feuer gießen dolewać oliwy do ognia
36. aus der Haut fahren wychodzić z siebie
37. aus dem Anzug steigen wychodzić z siebie
38. die Ruhe vor dem Sturm cisza przed burzą

Beherrschung – Opanowanie

1. kaltes Blut bewahren zachować zimną krew
2. das Gesicht wahren zachować pozory \ twarz
3. die Nerven behalten trzymać nerwy na wodzy
4. die Fassung behalten zachować spokój
5. keine Miene verziehen bez drgnienia powiek
6. Herr seiner selbst sein panować nad sobą
7. die Herrschaft über sich selbst behalten \ bewahren panować nad sobą
8. die fünf \ sieben Sinne zusammen behalten panować nad zmysłami
9. Nerven wie Bindfäden haben mieć nerwy jak postronki
10. eiserne Nerven haben mieć żelazne nerwy
11. steinernen Gesichts z kamienną twarzą
12. olympische Ruhe olimpijski spokój
13. stoische Ruhe stoicki spokój
14. ein dickes Fell haben nie reagować na złość, zarzuty, krytykę
den Kopf oben behalten nie tracić głowy

Sterben – Śmierć

1. die Augen schließen zamknąć oczy na wieki
2. seine Seele aushauchen wyzionąć ducha
3. seinen Geist aufgeben oddać ducha
4. das Zeitliche segnen pożegnać się z tym światem
5. die sterbliche Hülle ablegen złożyć ciało w grobie
6. zur ewigen Ruhe \ in die Ewigkeit \ in den ewigen Frieden eingehen udać się na wieczny spoczynek
7. die Welt verlassen opuścić ten ten świat
8. aus der Welt gehen zejść z tego świata
9. den letzten Hauch von sich geben wydać ostatnie tchnienie
10. den Acheron \ Jordan überqueren przenieść się na drugi świat
11. zu Grabe \ in die Grube fahren zejść do grobu
12. seine Tage beschließen zakończyć swój żywot
13. den Weg allen Fleisches \alles Irdichen gehen pójść do grobu
14. über den Bach springen przenieść się na tamten świat
15. sich zu den Vätern versammeln przenieść się do wieczności
16. von der Bühne des Lebens abtreten zejść ze sceny życia
17. in die ewigen Jagdgründe eingehen przenieść się do krainy wiecznych łowów
18. alle Viere von sich strecken wyciągnąć nogi
19. ins Gras beißen gryźć ziemię
20. den Löffel abgeben umrzeć
21. die Radieschen von unten besehen wąchać kwiatki od spodu
22. der grüne Rasen deckt jmdn. zu kwiatki na kimś rosną
23. in die Bretter gehen (założyć) dębową jesionkę
24. jmdn. tut kein Zahn mehr weh już go o nic głowa nie boli
25. jmd. liegt unter der Erde spoczywać w ziemi
26. ums Leben kommen stracić życie
27. jmds. letzte Stunde hat geschlagen wybiła czyjaś ostatnia godzina
28. jmds. Uhr ist abgelaufen stanął czyjś zegar życia
29. den letzten \ ewigen Schlaf schlafen spać snem nieprzespanym
30. der letzte Weg ostatnia droga
31. die sterblichen Überreste doczesne szczątki
32. den Heldentod sterben umrzeć śmiercią bohaterską
33. des Todes sein być w objęciach śmierci
34. Freund Hein kostucha

Geburt, Schwangerschaft – Narodziny, ciąża

1. das Licht der Welt erblicken ujrzeć światło dzienne
2. auf die Welt kommen przyjść na świat
3. unter einem glücklichen Stern \Planeten geboren sein urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą
4. mit dem goldenen Löffel im Munde geboren sein (veraltet) urodzić się ze złotą łyżką w gębie (przestarzałe)
5. auf der Sonnenseite des Lebens geboren sein być w czepku urodzonym
6. ein freudiges Ereignis narodziny dziecka
7. ein Kind bekommen urodzić dziecko
8. in anderen Umständen sein być w odmiennym stanie
9. guter Hoffnung sein być przy nadziei
10. in Hoffnung sein być przy nadziei
11. ein Kind unter dem Herzen tragen nosić dziecko pod sercem
12. gesegneten Leibes sein być w błogosławionym stanie
13. in die Wochen kommen być w połogu \ rodzić
14. werdende Mutter przyszła matka \ kobieta brzemienna

Töten, Selbstmord – Morderstwo, samobójstwo

1. jmdn. ins Jenseits befördern wyprawić kogoś na tamten świat
2. jmdn. um die Ecke bringen zabić kogoś
3. jmdn. über die Klinge springen lassen zabić (mieczem)
4. jmdn. aus dem Weg räumen sprzątnąć kogoś
5. jmdn. fertig \ kalt machen załatwić kogoś
6. jmdn. um einen Kopf kürzer machen skrócić kogoś o głowę
7. jmdn. auf dem Gewissen haben mieć kogoś na sumieniu
8. jmdm. den Garaus machen skończyć z kimś
9. jmdm. den Todesstoß versetzen zadać komuś śmiertelny cios
10. Blut vergießen przelewać krew
11. an jmds. Händen klebt Blut mieć ręce splamione krwią
12. Blut an den Händen haben mieć ręce splamione krwią
13. sich das Leben nehmen odebrać sobie życie
14. seinem Leben ein Ende machen skończyć ze sobą
15. Hand an sich legen targnąć się na własne życie
16. von eigener Hand sterben umrzeć z własnej ręki

Verneinung – zaprzeczenie

1. das kommt nicht in Frage nie ma mowy
2. das kommt nicht auf die Platte nie ma co gadać
3. um \ für nichts in der Welt za nic w świecie
4. nicht für Geld und gute Worte za żadne skarby świata
5. nie und nimmer jak świat światem
6. ganz und gar nicht nic a nic
7. nicht im Mindesten \ Geringsten ani trochę
8. kein Stück ani trochę
9. kein Jota ani na jotę
10. nie im Leben nigdy w życiu
11. ach wo ale gdzie tam
12. von wegen dobre sobie
13. um keinen Fingerbreit ani na milimetr
14. nicht um Haaresbreite ani na milimetr \ ani na włos
15. um keinen Preis za żadną cenę
16. unter keinen Umständen w żadnym wypadku
17. kein Gedanke ani mowy nie ma
18. keine Spur \ nicht die Spur ani trochę
19. nichts dergleichen nie podobnego
20. Gott behüte \ bewahre Boże broń!
21. beileibe nicht nigdy w życiu
22. in keinster Weise w żaden sposób
23. einmal und nie wieder w żadnym razie
24. wenn Ostern und Pfingsten auf einen Tag fallen \ zusammenfallen jak będą dwie niedziele w kupie
25. zu Pfingsten auf dem Eise jak będą dwie niedziele w kupie
26. am St. Nimmerleinstag na święty nigdy
27. wenn die Böcke lammen jak będzie gwiazdka w maju
28. keine zehn Pferde bringen mich dazu żadna siła mnie nie zmusi
29. ich will Meier \ Emil heißen, wenn … niech ja w domu nie nocuję, jeśli …
30. ich will des Teufels sein, wenn … niech mnie kule biją, jeśli … \ niech mnie diabli wezmą, jeśli …
31. da kannst du lange warten niedoczekanie twoje
32. all mein Lebtag nicht nigdy za żywota
33. auf keinen Fall w żadnym wypadku

Bestätigung – Potwierdzenie

1. und ob a jakże
2. und wie jeszcze jak
3. um jeden Preis za wszelką cenę
4. ohne Frage bez pytania
5. ohne jeden Zweifel niewątpliwie
6. das steht außer Frage to nie podlega dyskusji
7. auf jeden Fall w każdym razie
8. in jeder Hinsicht pod każdym względem
9. etw. ist so sicher wie das Amen in der Kirche pewne jak amen w pacierzu
10. ja zu etw. sagen dać swoje pozwolenie
11. Ja und Amen sagen godzić się ze wszystkim \ przytakiwać
12. sicher wie zwei mal zwei vier ist pewne jak dwa razy dwa cztery
13. mit dem Kopf nicken skinąć głową \ przytakiwać
14. darauf kannst du Gift nehmen co do tego możesz być pewny

das Äußere – wygląd zewnętrzny

1. dürr wie ein Skelett \ eine Spindel chudy jak szkielet \ szczapa
2. schlank wie eine Tanne smukły jak topola
3. dünn wie ein Faden cienki jak nitka
4. dick wie eine Tonne gruby jak beczka
5. bleich wie der Tod blady jak trup
6. weiß wie Kreide \ ein Leinentuch blady jak kreda \ płótno
7. rot wie ein Truthahn czerwony jak indor
8. lang wie eine Bohnenstange wysoki jak tyka
9. ein langer Laban \ Lulatsch drągal
10. von hohem Wuchs słusznego wzrostu
11. ein Kerl wie ein Baum chłop jak dąb
12. stark wie ein Bär silny jak niedźwiedź
13. Kräfte haben wie Herkules silny jak Herkules
14. Mumm in den Knochen haben mieć krzepę
15. matt wie eine Fliege słaby jak mucha
16. kleiner Zwerg karzełek
17. eine halbe Portion sein być słabeuszem
18. nur noch der Schatten seiner selbst cień samego siebie
19. nur noch Haut und Knochen sein skóra i kości \ tylko skóra i kość
20. hässlich wie die Sünde brzydki jak nieszczęście
21. ein hässliches Entlein brzydkie kaczątko
22. wie Milch und Blut (wyglądać) jak krew z mlekiem
23. wie ein junger Gott aussehen wyglądać jak młody bóg
24. bildschön sein być ślicznym jak obrazek / jak z obrazka
25. wie das blühende Leben aussehen kwitnąco wyglądać
26. in der Blüte des Lebens sein być w kwiecie wieku
27. in den besten Jahren w sile wieku
28. alt wie Methusalem w matuzalemowym wieku
29. bei jmdm. rieselt schon der Kalk próchno się z kogoś sypie
30. jmd. platzt aus allen Nähten ktoś pęka w szwach
31. aus dem Leim gehen roztyć się
32. im Adamskostüm w stroju adamowym
33. wie ihn der Herrgott geschaffen hat jak go Pan Bóg stworzył
34. noch nicht trocken hinter den Ohren sein mieć mleko pod nosem
35. noch die Eierschalen hinter den Ohren haben mieć mleko pod nosem
36. aussehen wie der Tod wyglądać jak śmierć
37. aussehen wie das Leiden Christi wyglądać jak zdjęty z krzyża
38. aussehen wie ein Häufchen Elend \ Unglück wyglądać jak półtora nieszczęścia
39. aussehen wie ein Stück Malheur wyglądać jak półtora nieszczęścia
40. aussehen wie eine Vogelscheuche wyglądać jak straszydło
41. aussehen wie ein Bettler wyglądać jak żebrak \nędzarz
42. aussehen wie eine gebadete Maus wyglądać jak zmokła kura
43. aussehen wie ein wandelndes Fragezeichen wyglądać jak (chodzący) paragraf
44. aussehen wie drei Tage Regenwetter chmurzyć czoło
45. aufgedonnert wie ein Pfingstochse wystrojony jak stróż w Boże Ciało
46. aufgetakelt wie eine Fregatte (o kobiecie) wystrojona \ obwieszona jak choinka
47. wie aus dem Gesicht geschnitten wykapany … \ chodzący portret
48. jmdm. aufs Haar gleichen podobny jak kropla wody / jak dwie krople wody
49. wie ein Ei dem anderen gleichen kubek w kubek
50. von Kopf bis Fuß od stóp do głów
51. vom Scheitel bis zur Sohle od stóp do głów
52. vom Wirbel bis zur Zehe od stóp do głów
53. in voller Montur w pełnym umundurowaniu

Inneres, Charaktereigenschaften – cechy charakteru

1. falsch wie eine Katze fałszywy jak kot
2. stur wie ein Bock uparty jak kozioł
3. störrisch wie ein Esel uparty jak osioł
4. kalt wie ein Fisch zimny jak ryba
5. eitel wie ein Pfau pysznić się jak paw
6. gut wie ein Engel dobry jak anioł
7. eine Seele von Mensch dusza człowiek
8. ein goldenes Herz złote serce
9. ehrlich bis auf die Knochen sein uczciwy do szpiku kości
10. jmd. kann kein Wässerchen trüben nawet muchy by nie skrzywdził
11. niemandem ein Haar krümmen nawet muchy by nie skrzywdził
12. treu wie Gold \ ein Hund wierny jak pies
13. jmd. ist die Ruhe selbst uosobienie spokoju
14. ein Mann von echtem Schrot und Korn (mężczyzna) co się zowie
15. alter Hase stary wyga
16. ein Mann von altem Schlag prawy człowiek
17. kein Herz im Leibe haben być bez serca
18. ein Herz aus Stein haben mieć serce z kamienia
19. kurz angebunden sein być opryskliwym
20. ein räudiges Schaf parszywa owca
21. der Wolf im Schafspelz wilk w owczej skórze
22. mit allen Wassern gewaschen sein z niejednego pieca chleb jeść
23. mit allen Hunden gehetzt sein być kutym na cztery nogi
24. es faustdick hinter den Ohren haben być szczwanym jak lis \ mieć swoje za uszami
25. ein ausgekochter Schurke zimny drań
26. ein schlauer Fuchs chytry lis
27. ein ungläubiger Thomas niewierny Tomasz
28. stilles Wasser cicha woda
29. wie eine Wetterfahne (zmienny) jak chorągiewka na dachu
30. ein Mann von Wort słowny człowiek
31. Komödiant von reinstem Wasser komediant czystej wody
32. eine trübe Tasse nudziarz \ nudny jak flaki z olejem

Hass – Nienawiść

1. jmdn. auf den Tod nicht leiden können nienawidzieć kogoś śmiertelnie
2. jmdn. nicht ausstehen können nie znosić kogoś
3. jmdn. nicht riechen können nie znosić kogoś
4. jmdn. nicht ersehen können nie móc na kogoś patrzeć
5. jmdn. gefressen haben utopiłbym go w łyżce wody
6. von jmdm. nichts wissen wollen nie chcieć kogoś znać
7. es nicht gut mit jmdm. meinen życzyć komuś jak najgorzej
8. jmdm. nicht gewogen sein być nieprzychylnie ustosunkowanym do kogoś
9. jmdm. nicht grün sein nie cierpieć kogoś
10. etw. / jmdn. satt haben mieć czegoś \ kogoś powyżej uszu
11. sich jmdn. vom Leibe halten trzymać się od kogoś z daleka
12. bleib mir drei Schritt vom Leibe nie zbliżaj się do mnie
13. geh mir aus den Augen zejdź mi z oczu
14. geh \ scher dich zum Teufel idź do diabła
15. hol dich der Teufel niech cię diabli porwą
16. jmdm. am liebsten die Augen auskratzen wollen najchętniej wydrapałbym ci oczy
17. jmdn. auf dem Strich haben mieć kogoś dość
18. einen Pik auf jmdn. haben być wściekłym na kogoś
19. einen Groll gegen jmdn. haben mieć urazę do kogoś
20. von Abscheu ergriffen sein wstręt kogoś ogarnia
21. wie Hund und Katze zusammen leben żyć jak pies z kotem
22. mit jmdm. auf dem Kriegsfuß leben być z kimś na wojennej stopie

Liebe – Miłość

1. jmdn. ins Herz schließen zapaść komuś głęboko w serce
2. jmdm. nah ans Herz gewachsen sein przypaść komuś do serca
3. jmdn. im Herzen tragen nosić kogoś w sercu
4. jmdn. vom ganzen Herzen lieben kochać kogoś całym sercem \ z całego serca
5. sein Herz an jmdn.\ etw. hängen być oddanym komuś \ czemuś całym sercem \ szaleć za kimś \ czymś
6. einen Narren \ Affen an jmdm. \ etw. gefressen haben być zaślepionym w kimś
7. vernarrt sein być zaślepionym w kimś
8. sich bis über die \ beide Ohren in jmdn. verlieben zakochać się w kimś po uszy
9. jmdm. sein Herz schenken oddać komuś serce
10. ein Auge auf jmdn. haben być zakochanym w kimś
11. jmdm. schöne Augen machen robić piękne oczy
12. Liebe auf den ersten Blick miłość od pierwszego wejrzenia
13. Feuer fangen zapłonąć miłością
14. jmdm. den Kopf verdrehen zawrócić komuś w głowie
15. einer Frau den Hof machen zalecać się do kogoś (do kobiety)
16. um jmds. Hand anhalten \ bitten starać się / prosić o czyjąś rękę
17. auf Freiersfüßen gehen chodzić w konkury
18. jmdn. auf Händen tragen nosić kogoś na rękach
19. verliebt wie ein Kater sein być bardzo zakochanym
20. bei jmdm. spinnen sich zarte Fäden an nawiązuje się nić sympatii

Betrug, Täuschung, Lüge, Irrtum – Oszustwo, ułuda, kłamstwo, pomyłka

1. jmdm. das Fell über die Ohren ziehen zedrzeć z kogoś skórę (przy kupnie oszukać)
2. jmdn. übers Ohr hauen wystrychnąć kogoś na dudka
3. jmdn. über den Löffel balbieren oszukać kogoś
4. jmdn. aufs Kreuz legen zrobić kogoś w konia
5. jmdn. hinters Licht führen wywieść kogoś w pole
6. jmdn. aufs Glatteis führen wywieść kogoś w pole
7. den Esel aufs Eis führen wywieść kogoś w pole
8. jmdn. in den Sack stecken zakasować kogoś (być przebieglejszym od kogoś)
9. jmdn. an der Nase herumführen wodzić kogoś za nos
10. jmdm. Sand in die Augen streuen sypnąć komuś piaskiem w oczy
11. jmdm. blauen Dunst vormachen mydlić komuś oczy
12. jmdm. ein X für ein U vormachen mydlić komuś oczy
13. jmdn. zum Narren halten robić z kogoś durnia
14. jmdn. zum besten halten robić z kogoś durnia
15. jmdn. auf den Arm nehmen nabijać się z kogoś
16. jmdn. auf die Schippe nehmen nabijać się z kogoś
17. jmdn. auf den Besen laden nabijać się z kogoś
18. jmdn. in den April schicken zrobić komuś kawał (prima-aprilisowy)
19. jmdm. einen Bären aufbinden nabujać kogoś
20. jmdm. ein Schnippchen schlagen zrobić komuś psikusa
21. jmdm. goldene Berge versprechen obiecywać komuś złote góry
22. jmdm. das Blaue vom Himmel versprechen obiecywać komuś gwiazdkę z nieba
23. lügen, dass sich die Balken biegen łgać aż się kurzy
24. lügen wie gedruckt kłamać jak z nut
25. jmdm. die Jacke \ Hucke voll lügen nałgać komuś ile wlezie
26. die Katze im Sack kaufen kupić kota w worku
27. sich (mit etw.) in den Finger schneiden zaszkodzić sobie samemu
28. jmdm. auf den Leim gehen dać się złapać na lep
29. aufs falsche Pferd \ die falsche Karte setzen postawić na złego konia \ złą kartę
30. sich auf dem Holzweg befinden być na błędnej drodze
31. auf falscher Fährte sein być na fałszywym tropie
32. auf dem falschen Dampfer sein być w błędzie
33. die Rechnung ohne den Wirt machen przeliczyć się
34. einen Bock schießen strzelić byka
35. etw. ist aus der Luft gegriffen wyssane z palca
36. sich etw. aus den Fingern saugen wyssać coś z palca
37. etw. ist Lug und Trug kłamstwo i oszustwo
38. etw. ist erstunken und erlogen wierutne kłamstwo
39. glatte Lüge bujda na resorach
40. das sind nur schöne Worte to tylko piękne słówka
41. sich mit fremden Federn schmücken stroić się w cudze piórka
42. Krokodilstränen weinen \ vergießen wylewać krokodyle łzy
43. ein doppeltes Spiel spielen prowadzić podwójną grę
44. als Aushängeschild dienen służyć pod płaszczyk / przykrywkę

Trunkenheit, Trunksucht – Upojenie, pijaństwo

1. einen in der Krone haben mieć w czubie
2. einen Rausch haben być na rauszu
3. eine Affen (sitzen) haben być pod gazem
4. einen intus haben mieć wlane
5. einen im Kreuz haben być na bańce
6. den Kanal \ Laden voll haben pijany w sztok
7. einen unter der Mütze haben być na cyku
8. Schlagseite haben być zawianym
9. voll sein, wie eine Haubitze pijany jak bela
10. blau wie ein Veilchen sein spity jak nieboskie stworzenie
11. zu tief ins Glas gucken być podchmielonym
12. einen über den Durst trinken wypić o jednego za dużo
13. sich die Nase begießen zalać głowę / pałę
14. toll und voll pijany jak bąk
15. weiße Mäuse sehen widzieć białe myszki
16. ein Glas kippen wychylić szklaneczkę
17. einen hinter die Krawatte \ Binde \ den Schlips gießen nie wylewać za kołnierz
18. einen durch die Kehle \ Gurgel jagen przepłukać gardło
19. einen zur Brust nehmen wychylić jednego
20. sich einen in die Figur schütten kropnąć sobie jednego
21. sich einen unter das Jackett brausen strzelić sobie jednego
22. seine Sorgen ersäufen topić troski w kieliszku
23. einen heben \ trinken wypić jednego
24. einen schmettern \ zwitschern \ zischen palnąć \ golnąć \ chlapnąć jednego
25. saufen wie ein Loch lać w siebie jak w studnię
26. jmdn. unter den Tisch trinken spić kogoś do nieprzytomności
27. jmd. kann einen Stiefel vertragen ktoś ma mocną głowę
28. auf einen Zug za jednym haustem \ duszkiem
29. ex trinken do dna

Verwunderung, Übereaschung – Zdziwienie, zaskoczenie

1. keine Worte finden nie znajdować słów
2. seinen eigenen Augen \ Ohren nicht vertrauen nic wierzyć własnym oczom \ uszom
3. wie der Ochs vorm neuen Tor stehen patrzeć jak wół na malowane wrota
4. wie angewurzelt stehen (bleiben) stanąć jak wryty
5. wie aus / in Erz gegossen jak odlany ze spiżu
6. große Augen machen robić wielkie oczy
7. Mund und Nase aufsperren otwierać usta ze zdziwienia
8. jmd. steht da, wie vom Donner \ Schlag gerührt \ getroffen stanąć jak rażony piorunem
9. (fast) vom Stuhl \ Stängel fallen prawie spaść z krzesła
10. jmd. fällt (wie) aus allen Wolken jakby spadł z księżyca
11. gucken wie die Gans \ Kuh, wenn’s donnert słuchać jak świnia grzmotu
12. dumm aus der Wäsche gucken dziwić się głupio
13. jmdm. bleibt die Spucke weg zapomnieć języka w gębie
14. jmdn. laust der Affe dziwić się wielce
15. von den Socken sein być bardzo zdziwionym
16. das ist ja eine schöne Geschichte a to ładna historia
17. das ist ein Ei (is’n Ei) a to ci dopiero \ ładne jaja
18. Hast du Töne! Czy to możliwe? \ Brak mi słów!
19. Großer Gott! Wielki Boże!
20. Oh du lieber Himmel \ Heiland! Mój Boże!
21. Du meine Güte! Boże drogi!
22. jmdm. vergeht Hören und Sehen aż go zamurowało
23. die Hände überm Kopf zusammenschlagen złapać się za głowę (ze zdziwienia)

langsam, lange – Powoli, długo

1. im Schneckentempo w żółwim tempie
2. langsam, aber sicher powoli, stopniowo
3. langsam in die Touren kommen rozkręcać się powoli
4. nicht von der schnellen Truppe sein nie należeć do szybkich
5. etw. zieht sich in die Lange coś rozciąga się na jakiś dłuższy czas
6. sich ins Unendliche ziehen ciągnąć się w nieskończoność
7. bis in die Puppen (schlafen) bez końca
8. etw. dauert ewig und drei Tage coś trwa całą wieczność
9. etw. nimmt kein Ende coś się nie kończy \ trwa i trwa
10. letzten Endes w końcu
11. nach Jahr und Tag po długim czasie
12. des langen und breiten długo i szeroko
13. etw. von langer Hand vorbereiten przygotowywać coś długo
14. auf lange \ weite Sicht na dłuższą metę

kurz, schnell – Krótko, szybko

1. etw. eins, zwei, drei getan haben robić coś raz, dwa \ raz, dwa i zrobione
2. kurzerhand od ręki
3. im Handumdrehen w mgnieniu oka
4. in Windeseile z prędkością wiatru / w mig
5. im Nu w momencie / w mig
6. wie der Blitz \ ein Pfeil \ eine Rakete jak rakieta
7. wie im Fluge jak z bicza strzelił
8. wie die Pilze aus der Erde schießen rosnąć jak grzyby po deszczu
9. sich wie ein Lauffeuer verbreiten rozchodzić się lotem błyskawicy
10. es geht wie’s Brezelbacken idzie jak świeże bułki
11. mit einem Schlag nagle, naraz
12. auf die Schnelle na chybcika
13. auf Anhieb od razu
14. auf dem schnellsten Wege w najszybszy sposób
15. Knall und Fall w najszybszy sposób
16. spornstreichs z kopyta
17. Hals über Kopf na łeb, na szyję
18. mit etw. kurzen Prozess machen nie rozwodzić się nad czymś
19. kurz und schmerzlos szybko i bezboleśnie
20. stehenden Fußes z miejsca
21. mit einem Federstreich jednym pociągnięciem pióra
22. nicht viel Federlesens machen nie robić (długich) ceregieli
23. nur nicht lange gefackelt tylko bez ociągania
24. mit voller Pulle pełnym gazem \ na pełnym gazie
25. keinen Aufschub dulden nie cierpieć zwłoki
26. Gas geben dodać gazu
27. hast du, was kannst du w te pędy
28. von heute auf morgen z dnia na dzień
29. zwischen Tür und Angel chybcikiem
30. mit drei Worten w trzech słowach
31. mit einem Wort jednym słowem
32. auf einen Sprung vorbeikommen wpaść na chwilę

Prügel – Bicie

1. jmdm. das Fell gerben wygarbować komuś skórę
2. jmdm. eine Tracht Prügel verpassen sprawić komuś porządne lanie
3. jmdm. den Buckel schmieren smarować komuś skórę
4. jmdm. die Jacke \ Hucke voll hauen złoić komuś skórę
5. jmdm. die Hosen stramm ziehen przetrzepać portki
6. jmdm. eins \ ein paar hinter die Löffel geben dać komuś w ucho
7. jmdm. eine Naht \ Wucht verpassen sprawić komuś tęgie lanie
8. jmdm. Pfeffer geben dać komuś
9. jmdm. die Hose\Jacke\den Frack ausklopfen przetrzepać komuś skórę
10. jmdn. nach Strich und Faden verprügeln zbić kogoś na kwaśne jabłko
11. jmdn. grün und blau schlagen zbić kogoś do krwi
12. jmdn. zu Brei schlagen zbić kogoś na miazgę
13. jmdn. windelweich schlagen \ hauen zbić kogoś do upadłego
14. jmdn. krumm und lahm schlagen porachować komuś kości
15. jmdn. übers Knie legen przełożyć kogoś przez kolano
16. aus jmdm. Hackepeter machen posiekać kogoś na kawałki
17. jmdm. Saures geben spuścić komuś manto
18. jmdm. Kattun geben spuścić komuś lanie
19. jmdm. die Fresse polieren zbić komuś mordę
20. jmdn. versohlen zerżnąć komuś skórę
21. jmdm. eine Ohrfeige geben wymierzyć komuś policzek
22. eine schwere Hand haben mieć ciężką rękę