Tryb rozkazujący

Der Imperativ – tryb rozkazujący

Tryb rozkazujący wyraża najczęściej rozkaz lub zakaz.

Tryb rozkazujący tworzą:

* 2 os. liczby pojedynczej – ty
* 1 os. liczby mnogiej – my
* 2 os. liczby mnogiej – wy
* 3 os. liczby mnogiej – Państwo/Oni – jest to
tzw. forma grzecznościowa

Tryb rozkazujący dla 2 os. liczby pojedynczej .:TY:.

We większości czasowników tryb ten tworzy się poprzez odrzucenie zaimka osobowego (du) oraz końcówki st.

podstawowa forma czasownika dla 2 os.
liczby pojedynczej
tryb rozkazujący znaczenie
du machst du machst mach! rób!
du gehst du gehst geh! idź!
du sprichst du sprichst sprich! mów!
du sagst du sagst sag! mów!
du fragst du fragst frag! pytaj!
du rufst an du rufst an ruf an! dzwoń!
du steigst ein du steigst ein steig an! wsiadaj!
du beeilst dich du beeilst dich beeil dich! pośpiesz się!
du stellst dich vor du stellst dich vor stall dich vor! przedstaw się!

Niektóre formy trybu rozkazującego dla 2. osoby liczby pojedynczej mają dodatkowo końcówkę -e, dzieje się tak gdy: Temat czasownika kończy się na -t,
-d,
ig, oraz grupy spółgłoskowe,
które kończą się na -m,
-n
.

podstawowa forma
czasownika dla 2 os. liczby
pojedynczej
tryb rozkazujący znaczenie
du arbeitest du arbeitest arbeite! pracuj!
du wartest du wartest warte! czekaj!
du bildest du bildest bilde! twórz!
du öffnest du öffnest öffne! otwórz!
du verabschiedest dich du verabschiedest dich verabschiede
dich!
pożegnaj się!
du entschuldigst dich du entschuldigest dich entschuldige dich! usprawiedliw się!

Czasowniki mocne zmieniające w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego samogłoskę rdzenną „a” na „ä” tworzy tryb rozkazujący bez przegłosu:

podstawowa forma czasownika dla 2 os.
liczby pojedynczej
tryb rozkazujący znaczenie
du fährst du fahrst fahr! jedź!
du schläfst du schlafst schlaf! śpij!
du läufst du laufst lauf! biegnij!
du lässt du lassst lass! zostaw!
du wäschst
sich
du waschst wasch! pierz!
du  lädst du ladst lad! ładuj!
du schlägst du schlagst schlag! uderzaj!
du rätst du ratst rat! radź!

 

Forma trybu rozkazującego dla 1 osoby liczby mnogiej tworzy się bardzo łatwo. Nie odcinamy ani nie odrzucamy żadnych zaimków. Aby utworzyć tą formę wystarczy zamienić miejscami czasownik z zaimkiem osobowym, tak jak to pokazuje poniższa tabela:


podstawowa forma
czasownika dla 1 os. liczby
mnogiej

tryb rozkazujący

znaczenie
wir gehen Gehen wir! idźmy!
wir helfen Helfen wir! pomóżmy!
wir lesen Lesen wir! czytajmy!
wir warten Warten wir! czekajmy!
wir beeilen uns Beeilen wir uns! pośpieszmy się!
wir setzen uns Setzen wir uns! usiądźmy!
wir kochen Kochen wir! gotujmy!

Forma trybu rozkazującego dla 2 osoby liczby mnogiej tworzy się poprzez odrzucenie zaimka osobowego ihr.

podstawowa forma czasownika dla 2 os.
liczby mnogiej
tryb rozkazujący znaczenie
ihr schreibt ihr schreibt schreibt! piszcie!
ihr schlaft ihr schlaft schlaft! śpijcie!
ihr esst ihr esst esst! jedzcie!
ihr fangt ihr fangt fangt! łapcie!
ihr wascht euch ihr wascht euch wascht euch! myjcie się!
ihr  kommt ihr kommt kommt! idźcie!

Forma trybu rozkazującego dla 3 osoby liczby mnogiej tworzy się
równie łatwo jak formę dla 1 osoby liczby mnogiej.

Wystarczy miejscami zamienić zaimek osobowy Sie z czasownikiem.


podstawowa forma czasownika dla 3 os. liczby
mnogiej
tryb
rozkazujący

znaczenie
Sie fahren Fahren Sie! niech Państwo jadą!
Sie sprechen Sprechen Sie! niech Państwo mówią!
Sie nehmen Nehmen Sie! niech Państwo wezmą!
Sie machen Machen Sie! niech Państwo robią!
Sie treffen sich Treffen Sie sich! niech Państwo się spotkają!
Sie setzen sich Setzen Sie sich! niech Państwo siadają!
Sie ändern sich Ändern Sie sich! niech Państwo się zmienią!