Tryb rozkazujący

Der Imperativ – tryb rozkazujący

Tryb rozkazujący wyraża najczęściej rozkaz lub zakaz.

Tryb rozkazujący tworzą:

* 2 os. liczby pojedynczej – ty
* 1 os. liczby mnogiej – my
* 2 os. liczby mnogiej – wy
* 3 os. liczby mnogiej – Państwo/Oni – jest to
tzw. forma grzecznościowa

Tryb rozkazujący dla 2 os. liczby pojedynczej .:TY:.

We większości czasowników tryb ten tworzy się poprzez odrzucenie zaimka osobowego (du) oraz końcówki –st.

podstawowa forma czasownika dla 2 os. liczby pojedynczej	tryb rozkazujący		znaczenie
du machst	du machst	mach!	rób!
du gehst	du gehst	geh!	idź!
du sprichst	du sprichst	sprich!	mów!
du sagst	du sagst	sag!	mów!
du fragst	du fragst	frag!	pytaj!
du rufst an	du rufst an	ruf an!	dzwoń!
du steigst ein	du steigst ein	steig an!	wsiadaj!
du beeilst dich	du beeilst dich	beeil dich!	pośpiesz się!
du stellst dich vor	du stellst dich vor	stall dich vor!	przedstaw się!

Niektóre formy trybu rozkazującego dla 2. osoby liczby pojedynczej mają dodatkowo końcówkę -e, dzieje się tak gdy: Temat czasownika kończy się na -t,
-d,
–ig, oraz grupy spółgłoskowe,
które kończą się na -m,
-n.

podstawowa forma czasownika dla 2 os. liczby pojedynczej	tryb rozkazujący		znaczenie
du arbeitest	du arbeitest	arbeite!	pracuj!
du wartest	du wartest	warte!	czekaj!
du bildest	du bildest	bilde!	twórz!
du öffnest	du öffnest	öffne!	otwórz!
du verabschiedest dich	du verabschiedest dich	verabschiede dich!	pożegnaj się!
du entschuldigst dich	du entschuldigest dich	entschuldige dich!	usprawiedliw się!

Czasowniki mocne zmieniające w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego samogłoskę rdzenną „a” na „ä” tworzy tryb rozkazujący bez przegłosu:

podstawowa forma czasownika dla 2 os. liczby pojedynczej	tryb rozkazujący		znaczenie
du fährst	du fahrst	fahr!	jedź!
du schläfst	du schlafst	schlaf!	śpij!
du läufst	du laufst	lauf!	biegnij!
du lässt	du lassst	lass!	zostaw!
du wäschst sich	du waschst	wasch!	pierz!
du  lädst	du ladst	lad!	ładuj!
du schlägst	du schlagst	schlag!	uderzaj!
du rätst	du ratst	rat!	radź!

 

podstawowa forma czasownika dla 1 os. liczby mnogiej	tryb rozkazujący	znaczenie
wir gehen	Gehen wir!	idźmy!
wir helfen	Helfen wir!	pomóżmy!
wir lesen	Lesen wir!	czytajmy!
wir warten	Warten wir!	czekajmy!
wir beeilen uns	Beeilen wir uns!	pośpieszmy się!
wir setzen uns	Setzen wir uns!	usiądźmy!
wir kochen	Kochen wir!	gotujmy!

Forma trybu rozkazującego dla 2 osoby liczby mnogiej tworzy się poprzez odrzucenie zaimka osobowego ihr.

podstawowa forma czasownika dla 2 os. liczby mnogiej	tryb rozkazujący		znaczenie
ihr schreibt	ihr schreibt	schreibt!	piszcie!
ihr schlaft	ihr schlaft	schlaft!	śpijcie!
ihr esst	ihr esst	esst!	jedzcie!
ihr fangt	ihr fangt	fangt!	łapcie!
ihr wascht euch	ihr wascht euch	wascht euch!	myjcie się!
ihr  kommt	ihr kommt	kommt!	idźcie!

Forma trybu rozkazującego dla 3 osoby liczby mnogiej tworzy się
równie łatwo jak formę dla 1 osoby liczby mnogiej.

Wystarczy miejscami zamienić zaimek osobowy Sie z czasownikiem.

podstawowa forma czasownika dla 3 os. liczby mnogiej	tryb rozkazujący	znaczenie
Sie fahren	Fahren Sie!	niech Państwo jadą!
Sie sprechen	Sprechen Sie!	niech Państwo mówią!
Sie nehmen	Nehmen Sie!	niech Państwo wezmą!
Sie machen	Machen Sie!	niech Państwo robią!
Sie treffen sich	Treffen Sie sich!	niech Państwo się spotkają!
Sie setzen sich	Setzen Sie sich!	niech Państwo siadają!
Sie ändern sich	Ändern Sie sich!	niech Państwo się zmienią!