Czas przeszły Perfekt

Czas przeszły Perfekt to jeden z czasów, występujących w języku niemieckim. Jest to czas przeszły złożony, ponieważ składa się z czasownika posiłkowego oraz imiesłowu czasu przeszłego tzw. „Partizip Perfekt / Partizip II” – trzecia forma podstawowa czasownika. Partizip Perfekt jest formą nieodmienną i występuje w zdaniach pytających i oznajmujących na jego końcu.

Użycie

Czasu przeszłego Perfekt używa się z reguły w dialogach i rozmowach bezpośrednich, w których mówi się o sobie, albo o innych osobach.

W przypadku czasowników modalnych zazwyczaj nie tworzy się z nimi czasu Perfekt, gdyż łatwiejsze i bardziej popularne jest łączenie ich z czasem Imperfekt, który również jest czasem przeszłym (prostym).

Inaczej niż w języku polskim, w języku niemieckim nie ma formy czasu przeszłego dokonanej i niedokonanej. I nie tłumaczy się żadnego z czasów przeszłych w oparciu zakończenie, czy też niedokończenie danej czynności.

Czasowniki posiłkowe odmieniają się przez osoby i liczby tak ja w czasie teraźniejszym: zobacz odmiane czasownia sein haben

Czasu przeszłego Perfekt bardzo często używają mieszkańcy południowych Niemiec, natomiast na północy częściej występuje czas Imperfekt.

Tworzenie Partizip Perfekt (Partizip II)

Partizip Perfekt od czasowników regularnych tworzy się bardzo prosto:

machen – robić – bezokolicznik

mach – to temat czasownika

en to końcówka

Aby utworzyć Partizip Perfekt czasowników regularnych:

  1. potrzebujemy: bezokolicznika (właściwie to samego tematu czasownika – mach)
  2. skorzytać z przedrostka ge
  3. i do tego nowej końcówki –t

Tym sposobem stawiamy sobie przedrostek ge- przed temat czasownika:

gemach

Następnie dodajemy jeszcze nową końcówkę –t

gemacht

Tym oto sposobem utworzyliśmy – Imiesłów – Partizip Perfekt, tzw. Partizip II od czasownika machen

Analogicznie będziemy tworzyć PP od czasowników takich jak:

stürzen (upadać) – kochen (gotować) – holen (przynosić) – basteln (majsterkować) – sammeln (zbierać) – pflücken (zrywać) – fragen (pytać) – wohnen (mieszkać) – lernen (uczyć się) i wiele, wiele innych.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
sagen mówić gesagt
kochen gotować gekocht
haben mieć gehabt
fragen pytać gefragt
lernen uczyć się gelernt

 

Partizip II tworzy się poprzez dodanie to tematu czasownika przedrostka „ge-” i końcówki „-et„, gdy temat czasownika kończy się na –t, –d, –ffn, –chn, –tm.

Zwykle samodzielnie będziesz w stanie zauważyć trudność wypowiedzenia samej końcówki „-t„, a poprzez rozszerzenie jej o literkę „e” wymowa staje się dużo łatwiejsza.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
arbeiten pracować gearbeitet
warten czekać gewartet
bilden tworzyć gebildet
atmen oddychać geatmet
öffnen otwierać geöffnet
zeichnen rysować gezeichnet

Czasowniki nierodzielnie złożone (Czasowniki nierozdzielnie złożone), oraz te które zakończone są na „-iren” nie otrzymują przedrostka „ge-„, lecz samą końcówkę „-t„, tak jak w powyższych przykładach dodawana jest ona do tematu bezokolicznika.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
informieren informować informiert
probieren  próbować probiert
besuchen odwiedzać besucht
erzählen opowiadać erzählt
verkaufen sprzedawać verkauft
zerstören niszczyć zerstört

Czasowniki rozdzielnie złożone (Czasowniki rozdzielnie złożone),  otrzymują przedrostek „ge-„, który stoi pomiędzy przedrostkiem czasownika a jego tematem, oraz końcówkę „-t„, tak jak w powyższych przykładach dodawana jest ona do tematu bezokolicznika.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
aufmachen otwierać aufgemacht
einkaufen kupować eingekauft
fortsetzen kontynuować fortgesetzt
vorhaben zamierzać vorgehabt
sich vorstellen przedstawiać się sich vorgestellt
zumachen zamykać zugemacht

 

Gdy temat czasownika rozdzielnie złożonego kończy się na –t, –d, –ffn, –chn, –tm, stosujemy tam również końcówkę „-et

Tutaj również samodzielnie będziesz w stanie zauważyć trudność wypowiedzenia samej końcówki „-t„, a poprzez rozszerzenie jej o literkę „e” wymowa stanie się dużo łatwiejsza.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
 abwarten  czekać, odczekać abgewartet 
 einbilden  wyobrażać sobie eingebildet
 zuordnen  przyporządkować zugeordnet

Czasowniki rozdzielnie złożone typu kennen lernen tworzą Partizip Perfekt w sposób następujący:

Infinitiv – bezokolicznik znaczenie Partizip Perfekt
kennen lernen znać kennen gelernt

Niektóre czasowniki nieregularne oraz czasowniki modalne (z przegłosem) tworzą czas przeszły Perfekt podobnie jak było w przypadku czasowników słabych. Do utworzenia formy Partizip II potrzebny jest przedrostek „ge-„, oraz końcówka „-t„.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
 brennen palić/płonąć gebrannt
 bringen przynosić gebracht
 kennen znać gekannt
 nennen nazywać genannt
 dürfen móc gedurft
 können umieć, potrafić gekonnt
 mögen  lubić, życzyć sobie gemocht
 müssen  musieć gemusst

Czasowniki mocne tworzą Partizip Perfekt przez dodanie do tematu przedrostka „ge-” i końcówki „-en„, oraz z reguły przez zmianę samogłoski rdzennej w temacie czasownika. W niektórych przypadkach zmienia się również spółgłoska następująca po samogłosce rdzennej.

W pierwszej grupie tych czasowników nie zauważamy zmian w formie Partizipu Perfekt. Dlatego też nie ma tutaj zaznaczonych tematu i końcówki.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
 fahren jechać gefahren
 geben dawać gegeben
 kommen przychodzić, przyjeżdżać gekommen
 lesen czytać gelesen
 rufen wołać gerufen
 schlafen spać geschlafen
 sehen widzieć gesehen
 waschen prać gewaschen
 wachsen rosnąć gewachsen

W drugiej grupie czasowników mocnych znajdziemy te, które w PP zmieniają samogłoskę lub spółgłoskę rdzenną. Zmiana ta została zaznaczona kolorem różowym.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
 bitten  prosić gebeten
 bleiben  zostać geblieben
 essen  jeść gegessen
 finden  znajdować gefunden
 fliehen  uciekać geflogen
 nehmen  brać genommen
 schwimmen  pływać geschwommen
 singen  śpiewać gesungen
 sitzen  siedzieć gesessen
sprechen mówić gesprochen
 springen  skakać gesprungen
 stehen stać gestanden
 steigen wsiadać gestiegen
 sterben umierać gestorben
 treffen spotykać getroffen
trinken pić getrunken
 tun czynić getan
 werden stawać się geworden
 werfen rzucać geworfen
 ziehen ciągnąć gezogen
Czasownik sein tworzy Partizip Perfekt następująco: sein -> Partizip II brzmi gewesen

Czasowniki nierozdzielnie złożone (Czasowniki nierozdzielnie złożone), tworzą Partizip Perfekt bez przedrostka „ge-„.

Formy Partizip Perfekt  niektórych czasowników brzmią tak jak bezokolicznik (patrz tabela poniżej).

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
 bekommen  otrzymywać bekommen
 empfangen  otrzymać, witać empfangen
 gefallen  podobać się gefallen
 geschehen  wydarzyć się geschehen
 vergessen  zapomnieć vergessen
 verlassen opuszczać verlassen

Przy większość występuje jednak zmiana samogłoskek lub spółgłosek rdzennych (patrz tabela poniżej) zmiany zaznaczone kolorem różowym.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
 beginnen  zaczynać begonnen
 entstehen  powstawać entstanden
 gebären  rodzić (się) geboren
vergleichen porównywać verglichen
 verlieren  tracić verloren
 zerreißen drzeć, rozszarpać zerrissen

 

Mocne czasowniki rozdzielnie złożone (Czasowniki rozdzielnie złożone)  tworzą Partizip Perfekt poprzez dodanie przedrostka „ge-„, który występuje pomiędzy przedrostkiem a czasownikiem, oraz  końcówki „-en„.

Infinitiv –
bezokolicznik
znaczenie Partizip Perfekt
 anbieten oferować, proponować angeboten
 anfangen  rozpocznać angefangen
 ankommen przybywać angekommen
 anrufen  dzwonić, zatelefonować angerufen
 aussteigen  wysiadać ausgestiegen
 einladen  zapraszać eingeladen
 stattfinden  odbywać się stattgefunden
 teilnehmen  brać udział teilgenommen
 zurückkommen  wracać zurückgekommen

UWAGA!

Znając już zasadę tworzenia Partizipu Perfekt utworzenie zdania w czasie przeszłym Perfekt nie jest wielką filozofią. Choć w prawdzie potrzebna jeszcze jest informacja z jakim czasownikiem posiłkowym łączy się czasownik główny. Te informację zamieszczę w kolejnym dziale.

Przykładowo:

Czasownik kochen łaczy się z czasownikiem posiłkowym haben -> Ich habe eine Suppe gekocht. – Gotowałem zupę.

Czasownik gehen łaczy się z czasownikiem posiłkowym sein -> Ich bin ins Kino gegangen. – Poszedłem do kina.