Czas przeszły Perfekt to jeden z czasów, występujących w języku niemieckim. Jest to czas przeszły złożony, ponieważ składa się z czasownika posiłkowego oraz imiesłowu czasu przeszłego tzw. „Partizip Perfekt / Partizip II” – trzecia forma podstawowa czasownika. Partizip Perfekt jest formą nieodmienną i występuje w zdaniach pytających i oznajmujących na jego końcu.
Użycie
Czasu przeszłego Perfekt używa się z reguły w dialogach i rozmowach bezpośrednich, w których mówi się o sobie, albo o innych osobach.
W przypadku czasowników modalnych zazwyczaj nie tworzy się z nimi czasu Perfekt, gdyż łatwiejsze i bardziej popularne jest łączenie ich z czasem Imperfekt, który również jest czasem przeszłym (prostym).
Inaczej niż w języku polskim, w języku niemieckim nie ma formy czasu przeszłego dokonanej i niedokonanej. I nie tłumaczy się żadnego z czasów przeszłych w oparciu zakończenie, czy też niedokończenie danej czynności.
Czasowniki posiłkowe odmieniają się przez osoby i liczby tak ja w czasie teraźniejszym: zobacz odmiane czasownia sein haben
Tworzenie Partizip Perfekt (Partizip II)
Partizip Perfekt od czasowników regularnych tworzy się bardzo prosto:
machen – robić – bezokolicznik
mach – to temat czasownika
–en to końcówka
Aby utworzyć Partizip Perfekt czasowników regularnych:
- potrzebujemy: bezokolicznika (właściwie to samego tematu czasownika – mach)
- skorzytać z przedrostka ge–
- i do tego nowej końcówki –t
Tym sposobem stawiamy sobie przedrostek ge- przed temat czasownika:
gemach
Następnie dodajemy jeszcze nową końcówkę –t
gemacht
Tym oto sposobem utworzyliśmy – Imiesłów – Partizip Perfekt, tzw. Partizip II od czasownika machen
Analogicznie będziemy tworzyć PP od czasowników takich jak:
stürzen (upadać) – kochen (gotować) – holen (przynosić) – basteln (majsterkować) – sammeln (zbierać) – pflücken (zrywać) – fragen (pytać) – wohnen (mieszkać) – lernen (uczyć się) i wiele, wiele innych.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
sagen | mówić | gesagt |
kochen | gotować | gekocht |
haben | mieć | gehabt |
fragen | pytać | gefragt |
lernen | uczyć się | gelernt |
Partizip II tworzy się poprzez dodanie to tematu czasownika przedrostka „ge-” i końcówki „-et„, gdy temat czasownika kończy się na –t, –d, –ffn, –chn, –tm.
Zwykle samodzielnie będziesz w stanie zauważyć trudność wypowiedzenia samej końcówki „-t„, a poprzez rozszerzenie jej o literkę „e” wymowa staje się dużo łatwiejsza.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
arbeiten | pracować | gearbeitet |
warten | czekać | gewartet |
bilden | tworzyć | gebildet |
atmen | oddychać | geatmet |
öffnen | otwierać | geöffnet |
zeichnen | rysować | gezeichnet |
Czasowniki nierodzielnie złożone (Czasowniki nierozdzielnie złożone), oraz te które zakończone są na „-iren” nie otrzymują przedrostka „ge-„, lecz samą końcówkę „-t„, tak jak w powyższych przykładach dodawana jest ona do tematu bezokolicznika.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
informieren | informować | informiert |
probieren | próbować | probiert |
besuchen | odwiedzać | besucht |
erzählen | opowiadać | erzählt |
verkaufen | sprzedawać | verkauft |
zerstören | niszczyć | zerstört |
Czasowniki rozdzielnie złożone (Czasowniki rozdzielnie złożone), otrzymują przedrostek „ge-„, który stoi pomiędzy przedrostkiem czasownika a jego tematem, oraz końcówkę „-t„, tak jak w powyższych przykładach dodawana jest ona do tematu bezokolicznika.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
aufmachen | otwierać | aufgemacht |
einkaufen | kupować | eingekauft |
fortsetzen | kontynuować | fortgesetzt |
vorhaben | zamierzać | vorgehabt |
sich vorstellen | przedstawiać się | sich vorgestellt |
zumachen | zamykać | zugemacht |
Gdy temat czasownika rozdzielnie złożonego kończy się na –t, –d, –ffn, –chn, –tm, stosujemy tam również końcówkę „-et”
Tutaj również samodzielnie będziesz w stanie zauważyć trudność wypowiedzenia samej końcówki „-t„, a poprzez rozszerzenie jej o literkę „e” wymowa stanie się dużo łatwiejsza.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
abwarten | czekać, odczekać | abgewartet |
einbilden | wyobrażać sobie | eingebildet |
zuordnen | przyporządkować | zugeordnet |
Czasowniki rozdzielnie złożone typu kennen lernen tworzą Partizip Perfekt w sposób następujący:
Infinitiv – bezokolicznik | znaczenie | Partizip Perfekt |
kennen lernen | znać | kennen gelernt |
Niektóre czasowniki nieregularne oraz czasowniki modalne (z przegłosem) tworzą czas przeszły Perfekt podobnie jak było w przypadku czasowników słabych. Do utworzenia formy Partizip II potrzebny jest przedrostek „ge-„, oraz końcówka „-t„.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
brennen | palić/płonąć | gebrannt |
bringen | przynosić | gebracht |
kennen | znać | gekannt |
nennen | nazywać | genannt |
dürfen | móc | gedurft |
können | umieć, potrafić | gekonnt |
mögen | lubić, życzyć sobie | gemocht |
müssen | musieć | gemusst |
Czasowniki mocne tworzą Partizip Perfekt przez dodanie do tematu przedrostka „ge-” i końcówki „-en„, oraz z reguły przez zmianę samogłoski rdzennej w temacie czasownika. W niektórych przypadkach zmienia się również spółgłoska następująca po samogłosce rdzennej.
W pierwszej grupie tych czasowników nie zauważamy zmian w formie Partizipu Perfekt. Dlatego też nie ma tutaj zaznaczonych tematu i końcówki.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
fahren | jechać | gefahren |
geben | dawać | gegeben |
kommen | przychodzić, przyjeżdżać | gekommen |
lesen | czytać | gelesen |
rufen | wołać | gerufen |
schlafen | spać | geschlafen |
sehen | widzieć | gesehen |
waschen | prać | gewaschen |
wachsen | rosnąć | gewachsen |
W drugiej grupie czasowników mocnych znajdziemy te, które w PP zmieniają samogłoskę lub spółgłoskę rdzenną. Zmiana ta została zaznaczona kolorem różowym.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
bitten | prosić | gebeten |
bleiben | zostać | geblieben |
essen | jeść | gegessen |
finden | znajdować | gefunden |
fliehen | uciekać | geflogen |
nehmen | brać | genommen |
schwimmen | pływać | geschwommen |
singen | śpiewać | gesungen |
sitzen | siedzieć | gesessen |
sprechen | mówić | gesprochen |
springen | skakać | gesprungen |
stehen | stać | gestanden |
steigen | wsiadać | gestiegen |
sterben | umierać | gestorben |
treffen | spotykać | getroffen |
trinken | pić | getrunken |
tun | czynić | getan |
werden | stawać się | geworden |
werfen | rzucać | geworfen |
ziehen | ciągnąć | gezogen |
Czasowniki nierozdzielnie złożone (Czasowniki nierozdzielnie złożone), tworzą Partizip Perfekt bez przedrostka „ge-„.
Formy Partizip Perfekt niektórych czasowników brzmią tak jak bezokolicznik (patrz tabela poniżej).
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
bekommen | otrzymywać | bekommen |
empfangen | otrzymać, witać | empfangen |
gefallen | podobać się | gefallen |
geschehen | wydarzyć się | geschehen |
vergessen | zapomnieć | vergessen |
verlassen | opuszczać | verlassen |
Przy większość występuje jednak zmiana samogłoskek lub spółgłosek rdzennych (patrz tabela poniżej) zmiany zaznaczone kolorem różowym.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
beginnen | zaczynać | begonnen |
entstehen | powstawać | entstanden |
gebären | rodzić (się) | geboren |
vergleichen | porównywać | verglichen |
verlieren | tracić | verloren |
zerreißen | drzeć, rozszarpać | zerrissen |
Mocne czasowniki rozdzielnie złożone (Czasowniki rozdzielnie złożone) tworzą Partizip Perfekt poprzez dodanie przedrostka „ge-„, który występuje pomiędzy przedrostkiem a czasownikiem, oraz końcówki „-en„.
Infinitiv – bezokolicznik |
znaczenie | Partizip Perfekt |
anbieten | oferować, proponować | angeboten |
anfangen | rozpocznać | angefangen |
ankommen | przybywać | angekommen |
anrufen | dzwonić, zatelefonować | angerufen |
aussteigen | wysiadać | ausgestiegen |
einladen | zapraszać | eingeladen |
stattfinden | odbywać się | stattgefunden |
teilnehmen | brać udział | teilgenommen |
zurückkommen | wracać | zurückgekommen |
UWAGA!
Znając już zasadę tworzenia Partizipu Perfekt utworzenie zdania w czasie przeszłym Perfekt nie jest wielką filozofią. Choć w prawdzie potrzebna jeszcze jest informacja z jakim czasownikiem posiłkowym łączy się czasownik główny. Te informację zamieszczę w kolejnym dziale.
Przykładowo:
Czasownik kochen łaczy się z czasownikiem posiłkowym haben -> Ich habe eine Suppe gekocht. – Gotowałem zupę.
Czasownik gehen łaczy się z czasownikiem posiłkowym sein -> Ich bin ins Kino gegangen. – Poszedłem do kina.